2014/09/25

Sırlanmış Bir Sultan: Sultan Veled

İnsanoğlunun, bırakın manevi hazları ve kutsal değerleri, toplum ve doğa ile olan ilişkilerini bile “ben” merkezli hale getirdiği günümüzde, bireysel ve toplumsal anlamda ihtiyacımız olan “iç huzuru”nun manevi kültür geleneğimizde, özellikle de tasavvufta saklı olduğuna inanıyorum.

Hz. Mevlâna'nın, oğlu Hz.Sultan Veled için sarfettiği “Benim bu aleme gelmemden maksat, senin zuhûrundur. Çünkü bütün sözler benim kavlim, sen ise fiilimsin,” sözleri ne kadar etkileyici!
Diğer yandan “Bana yaradılış ve huy bakımından en fazla benzeyen sensin,” sözleri Sultan Veled'e ait makamın yeri ve değerini anlamak için adeta bir gösterge gibi.

Mevlâna’yı tam olarak anlayıp kavrayabilmek için, eserlerinin tasavvufa ait detayları en anlaşılır şekilde sunan Sultan Veled’in şerhiyle okunması gerektiği de söyleniyor.

Hz. Şems'in Mevlânâ’ya, “Sana başımı, ona sırrımı verdim,” şeklinde bahsettiği ve sanki bu söz doğrulanırcasına günümüze kadar “sırlanmış” olan Mevlâna'nın kanı, canı, oğlu Sultan Veled'i tanıyalım biraz.
O elbette en başta babasından ve devrinin tüm Mevlevî âlimlerinden ilim öğrenmiş, Şam’da tahsil görmüş bir sultan. Şeyh Zerkûbî’nin kızı Fatıma Hatun ile evlenmiş olup, oğlu Ulu Arif Çelebi de Mevlevîliği dünyaya yayan sultanlardan. Bundan sonrası ise Konya Mevlâna Müzesi'nden:


Hz. Mevlâna oğluna buyurdu ki:
“Ey oğlum Sultan Veled! Benim dünyaya gelmemin sebebi, senin dünyaya gelmen içindir. Kalbim marifetler, Allah-ü Tealâ’nın zatı ve sıfatlarıyla ilgili bilgilerle doludur. Bu bilgilerin cümlesini sana öğretmekle vazifeliyim.”

Once Mevlana told his son:
“My son Sultan Valad! The reason form y birth is your birth. My heart is full of merits and knowledge of Got and Got qualities. My task is to teach you all of them.”

Oldu perverde-i ağuş-ı cenâb- Hünkâr
Bastı eflâke kadem Hazreti Sultân Veled

Şeyh Gâlib

Cenâb-ı Hünkâr Hazreti Mevlâna’nın kucağında büyüdüğü, yetiştiği için
Hz. Sultan Veled eflâke, yüceliklere kadem bastı, ulaştı.

Since he was raised in the arms of His Excellence Mevlana,
Sultan Valad reached to the greatest hights.


SULTAN VELED
Hazreti Mevlâna’nın öğretileri üzerine kurulan Mevleviliği müesseseleştiren Bahaeddin Sultan Veled, 25 Nisan 1226’da Karaman’da dünyaya gelmiştir. Babası, Mevlâna Celâleddin Rumi; annesi Semerkandlı Şeyh Şerefüddin’in kızı Gevher Hatun’dur. Mevlâna çok sevdiği oğluna “Sultanü-l Ulema” (Âlimler Sultânı) olarak anılan babasının adını vermiştir.
Sultan Veled, Hazreti Mevlâna’nın Cenâb-ı Hakk’a vuslatının ardından Çelebi Hüsamettin’e tâbî olmuş; ancak Çelebi’nin vefatından sonra babasının makamına geçmiştir.
Ömrünü inandığı şeyleri öğretmek ve yaymak amacı ile bazen sadık bir mürid, bazen kudretli bir mürşid olarak çalışmakla geçirmiştir. 2 Kasım 1312’de Konya’da vefat eden Sultan Veled, babası Hazreti Mevlâna’nın yanına defnedilmiştir.
Sultan Veled’in Dîvân, İbtidânâme, Rebâbnâme ve Maârif adlı eserleri mevcuttur.

SULTAN VALAD
Bahaeddin Sultan Valad, who institutionalized Mevleviyeh based on Mevlana’s teachings, was born in Karaman on April 25, 1326. His father is Mevlana Jalaladdin Rumi and his mother is Gevher Hatun, daughter of Sheikh Sherefuddin from Samarkand. Mevlana named his son with the name of his father who was called ‘’Sultanü-l Ulama’’ (Sultan of Scholars).
Sultan Valad was trained by Chelebi Husamaddin after the passing of Mevlana; and then he assumed his father’s post after the death of Chelebi. He devoted his life to teachings of his father sometimes as a loyal disciple and sometimes as a wise mentor.
Sultan Valad, who passed in Konya on Nevember 2, 1312, was buried adjacent to his father’s grave.
Sultan Valad is the author works such as Divan, İbtidaname, Rebabname, İntihaname and Maarif.

Fotoğraflar: Zeugma
Kaynak: Mevlâna Müzesi