Yarışmalar, Gözlüklü Atlar, Taş Değirmenler

İzmir Ticaret Borsası'nın 8.'si düzenlenen "Geçmişten Emanet Geleceğe Miras Tarım" başlığı altındaki Instagram Fotoğraf Yarışması'na katılım hayli yoğunmuş bu yıl. 

Tarımın tüm yönlerini kapsayan fotoğraflar uzman jüri üyelerinin titiz incelemeleri sonucu derecelenmiş. Tarımın ekonomik ve sosyal önemini vurgulamayı ve farkındalık oluşturmayı amaçlayan yarışma, isminden anlaşılacağı gibi geçmişten gelen değerleri geleceğe taşıma misyonuna sahip ve toprağımızın bereketini de simgeliyor. 

Yazıya girişte kullandığım fotoğraf 10 Haziran-30 Eylül 2024 tarihleri arasında gerçekleşen yarışmada 1.lik ödülünü kazanan İlhan Kılınç (ilhnklnc)'a ait. At gözlüğü takılmış bir dolap beygiri tarafından çalıştırılan taş değirmen düzeneğiyle ezilen zeytinlerin fotoğrafı bakın beni nerelere götürdü.

Kuzgun ve Balık Kartalı Yavruları

Bir balık kartalı ve yavrularını gözlemlemek için kurulan bir kamera, bir kuzgunun balık kartalının yuvasındaki balığı fark etmesi ve onu ne pahasına olursa olsun elde etmeye karar vermesiyle yaşanan vahşi sahneler. Bugün karşıma çıkan görüntüler Finlandiya'nın Satakunta kentinde kayda geçmiş.  

Kargagillerden simsiyah tüylü, simsiyah gözlü, irice bir kuş olan kuzgunun, gezegenimizdeki en zeki kuşlardan biri olduğunu bilsem de yalnızca küçük bir öğün yiyecek için ne kadar acımasız olabileceğini ve dahi katliam yapabileceğini pek çok kişi gibi ben de bilmiyordum. Guguk kuşunun asla kuzgununki kadar olmayan acımasızlığı hariç. 

Kuş deyince çevremizdeki ağaçlarda öten, uçabilen, kanatlı, sevimli, küçük canlılar gelir aklımıza, öyle değil mi? Ancak, yaşanan olayın en aşağıya bıraktığım videosunun da kanıtladığı gibi, kuşlar da en az diğer vahşi hayvanlar kadar vahşi ve acımasız olabiliyor.

Masalsı Bir Başkent: Edinburgh

Hogwarts'ın hayat bulmuş hali gibi duran Edinburgh Kalesi

Nihayet Birleşik Krallık'a bağlı İskoçya'nın masalsı başkenti Edinburgh'u yazmaya sıra gelebildi. Edinburgh mimari olarak şimdiye kadar gördüğünüz hiçbir şehre benzemeyen, gezerken kendinizi Orta Çağ'da geçen bir filmin içindeymiş zannettirecek kadar etkileyici bir şehir. Onca binanın yüzyıllardır bu derece müthiş korunmuş olmasına inanamıyor insan. Fotoğrafta görülen Edinburgh Kalesi, Edinburgh Old Town'da 2 km boyunca uzanan, ancak oldukça keyifli ve ünlü bir cadde olan Royal Mile'ın başlangıcı. Royal Mile ise, eski kentin ana caddesini oluşturan bir dizi caddeye verilen ad. W. M. Gilbert, 19. yy'da Edinburgh adlı eserinde "Kalesi, sarayı ve aralarındaki kraliyet yolu" olarak tanımlamış. 

Yazlar Kışlar, İşler Güçler

Kış mevsiminin kuzey yarım kürede aralık, ocak, şubat aylarına rastlarken, güney yarım kürede haziran, temmuz, ağustos aylarına rastlaması ne garip. Peki ya İsveç, Norveç ve Finlandiya'da yaz mevsimi neredeyse hiç yaşanmazken, misal Ekvador, Kenya, Singapur, Endonezya, Maldivler, Kolombiya'da yalnızca yaz mevsimi yaşanması?

Barış Manço'nun Ekvator çizgisinin tam ortasında yaptığı ''suyun akış yönü'' deneyi vardır, akıllara zarar. Bu deneyde suyun dönerek akışı ekvator çizgisinin güneyinde ve kuzeyinde farklı yöne doğrudur. Ekvator çizgisinin tam üzerindeyken de dönmeyi bırakıp dümdüz aşağı doğru akar. Bunun nedeni ''yeryüzündeki coriolis kuvveti'' olarak açıklanıyor. Keza kuzey yarım kürede hem rüzgârlar hem de akan su saat yönünde döner, güneyde ise tam tersi.

Ülkemizin gezegende yer aldığı konum güneş ışınlarının dik geldiği alanın dışında. Yani ışınların üzerimize düşme açısı yıl boyunca büyük farklar gösteriyor. Bu durum ülkemizdeki yıllık sıcaklık farklarının fazla oluşu ve bu yüzden dört mevsimin belirgin biçimde yaşanması demek. Ülkemizde aralık, ocak, şubat resmi olarak kış aylarına dahil ama hepimizin bildiği gibi sera etkisi ve küresel ısınma düzeni değiştirme yolunda.

''Çanakkale'de Atatürk Yoktu'' Diyenlere!

I. Dünya Savaşı başladığında Sofya’da ataşe olarak bulunan ve gelişmeleri bir süre oradan izleyen Mustafa Kemal, Harbiye Nezareti’ne başvurarak orduda aktif görev almak istemiş, ancak aldığı yanıt olumsuz olmuştur. 

Mustafa Kemal’in tepkisi ve aktif görev almadaki ısrarları devam edince netice vermiş, 20 Ocak 1915'te Enver Paşa'nın isteği ve Talat Paşa’nın onayı ile 33 yaşındaki Mustafa Kemal'in yarbay rütbesiyle 3. Kolorduya bağlı 19. Tümen Komutanlığına ataması yapılmış, kendisine Çanakkale Cephesinde aktif görev verilmiştir.

20 Ocak 1915'ten 10 Aralık 1915'e yaklaşık 11 ay süre ile Çanakkale Cephesi’nde bulunan Mustafa Kemal, yarbay rütbesiyle katıldığı Çanakkale Savaşları’nda 1 Haziran 1915 tarihinde albaylığa terfi etmiştir. 

Cephedeki 19’uncu Tümen Komutanlığından sonra Eceabat (Maydos) Mıntıka Komutanı, Arıburnu Kuvvetleri Komutanı ve Anafartalar Grup Komutanı olarak görevlerine devam etmiş, hizmetlerinden dolayı 30 Nisan’da Gümüş İmtiyaz Harp Madalyası’na, 17 Mayıs’ta ise Altın Liyakat Madalyası’na layık görülmüştür. Karargâh olarak Tekirdağ/Yarçeşme, Eceabat, Bigalı, Düztepe Güneyi, Tepe Güneyi ve Çamlıtekke’yi kullanmıştır. Mustafa Kemal'in Arıburnu, Anafarta ve Kireçtepe bölgelerinde gerçekleştirdiği önemli ve kritik üç askerî müdahale Çanakkale Savaşları’nın kaderini belirlemiştir. 

Londra'dan Brighton'a Günübirlik

Londra merkezli günübirlik bir ziyaret daha. İstikamet, Londra'dan trenle 50 dk. sürecek bir yolculukla ulaşılabilen İngiltere'nin Güney Doğusu'nda, Manş Denizi kıyısında bulunan Brighton şehri ve özellikle de yıl boyunca hareketli olmasıyla bilinen ünlü Brighton Plajı. 

''Deniz kıyısındaki Londra'' olarak isim yapan Bringhton, Manş Denizi kıyısındaki iki plaj kenti olan Brighton ve Hove kentlerinin birleştirilmesi ile 1997'de unitary authority statüsü verilen, 2000 yılında da kraliyet beratıyla şehir statüsü alan bir yerel idare ve yerleşim birimi.

1740 - 1750 yılları arasında Dr. Richard Russell tarafından Brighton'da denize girilmesinin doğal bir tedavi olarak önerilmesinden sonra denize girme kürü kısa bir süre içinde yaygın bir moda haline gelmiş. Bu sayede Brighton, özellikle başkent Londra şehri sakinleri için bir deniz tatil kenti olarak hızla gelişmiş. Ve o zamana kadar bir balıkçı kenti olan Brighton 1780'li yıllarda Kral George tipi mimari stilli yeni yapılarla ve "teras" adı verilen rezidanslarla dolmaya başlamış.

Dünyanın Döngüsü Hep Mi Aynı?

Okuduğumdan beri hiç aklımdan çıkmıyor. Peru'daki arkeologlar, üç antik kültürün güç merkezi ve İnka öncesi bir efsanenin merkezi sayılan kuzey kıyısındaki geniş kalıntılarda insan kurban edildiğini gösteren bir düzineden fazla mezar bulmuş. 

700 yıl öncesine ait bir tümülüste bulunan mezarlardaki göçmen olduğu belirlenen ve çıplak gömülen 76 çocuğun giysileri yanlarına bırakılmış. Çocukların köprücük kemiğinden göğüs kemiğine kadar açılan kaburgalarının kalplerine ulaşmak için zorla açıldığı anlaşılmış. Tüm bunlar, yani çocukların kurban edilişi tarlaların bereketlenmesi için gerçekleşen bir ritüelmiş!

Cehaletle ölüm genellikle ayrılmaz ama yaşları 5-15 arası değişen o masum çocuklardan ne istediniz? Tarlalar bereketlenip cepleriniz parayla doldu mu bari? Kaç yüzyıl önceki bu kıyım günümüzde yok diyebilir miyiz? Birtakım çıkarlarınız için bebeklerden, çocuklardan çekin ellerinizi. ÇOCUKLARA KIYMAYIN EFENDİLER!

At o zaman kendini doğaya bu aralar! Havalar soğudu deme. Doğanın şifalı eli ruh sağlığına iyi gelecek.

Cennet Bambusu (Nandina Domestica) her daim yeşil bitkiler listesinde olsa bile tam da bu mevsimde kızıl. Kayın, çınar, ıhlamur benzeri ağaçlardaki döngü neredeyse aynı. Yeşilden sarıya, ardından turuncuya dönüşüm. Son karar sepya ve toprağa düşüş.

Londra'da Çarşı Pazar

Brick Lane

Londra'nın Doğu yakasında bulunan ve 15 yıl önce Güneydoğu Asya restoranlarıyla tanınan Brick Lane'de hâlâ birkaç eski restoran olsa da tavuk tikka masala'dan daha çok sokak sanatı, yiyecek pazarları ve vintage giyim mağazalarıyla bilinen bir bölge. Bu bölgede Pop-up barlardan yemek karavanlarına ve bağımsız kitapçılara kadar keşfedilecek çok şey var. Misal, bu tarihi mahallenin gösterişli sokaklarındaki şeker renkli evleri seçmek için tüm öğleden sonranızı harcayabilirsiniz.

Başkent Londra’nın meşhur pazarlarından Portobello Road Market takı, kitap, koleksiyon ürünlerinden sokak yemeklerine çok çeşitli ürünlerin satıldığı yüzlerce dükkândan oluşuyor ve ziyaretçilerin yoğun ilgisini çekiyor.

Londra Kalesi, Albert Memorial, Natural History Museum

Londra merkezli dolaşım devam ediyor. 

Thames Nehri'nin kuzey kıyısındaki ünlü tarihî kalenin içindeyiz. Tower Bridge yakınlarındaki Londra Kalesi'nde. İtiraf edeyim, onca binanın içinde hiç dikkatimi çekmemişti burası.  

Kule - Saray - Hapishane. 1070'lerde Londra kalesinin merkezine bu muazzam taş kule inşa edildiğinde, mağlup Londralılar hayranlıkla bakmış olmalı. Neredeyse 1000 yıl sonra hâlâ büyüleme ve dehşete düşürme kapasitesi var. 

Ülkenin en güvenli kalesi olan kule, savaş ve isyan zamanlarında kraliyet mallarını ve hatta kraliyet ailesini koruyormuş. Merkez konumda olan, kapı ve pencerelerin yapımında kireç taşı kullanılan ve Beyaz Kule adı verilen kısım Londra’yı dış saldırılardan koruma amacıyla, Mimar Gundulf yönetiminde inşa edilmiş.

500 yıl boyunca hükümdarlar tarafından şaşırtıcı derecede lüks bir saray olarak da kullanılan kale, tarih boyunca huşu ve korkunun gözle görülür sembolü olmuş özünde. Krallar, kraliçeler rakiplerini ve düşmanlarını duvarların içine hapsederlermiş.İçerisinde hâlâ mahkum hikâyeleri dolaşmasıyla da ünlü olan kalede efsanevi anahtar töreni ve diğer gelenekler, hayalet hikâyeleri, korkunç işkence ve idam öyküleri yaşamaya devam ediyor. Zengin ve karmaşık bir tarihe sahip olan kale, Kraliyet Darphanesi, Kraliyet Silahhanesi ve hatta bir de hayvanat bahçesi olmak üzere çok çeşitli kurumlara ev sahipliği yapmış.