Ordular! İlk Hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!

İlkokul yıllarımızdan beri ezberimizde olan Atamıza ait bu emir aynı zamanda askerlik tarihimizin en ünlü emri. Belki sırf bu yüzden, yepyeni bir girişime başlangıç aşamasında zihinlere nakşolduğu yerden çıkıp başarıyı teşvik edici bir komut olarak da kullanılır: ''Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!''

Emir, Atatürk tarafından Anadolu’yu işgal etmiş olan Yunanlıların 30 Ağustos 1922 tarihinde, Dumlupınar'da bozguna uğratılmasının ardından, 1 Eylül 1922'de verilmiş.

Bu emre kitaplardan heykellere, büstlere, askeri tesislere kadar pek çok yerde rastlarız. Yan görselde kullandığım ve Prof Dr Tankut Öktem tarafından yapılan Kırşehir'deki Atatürk heykeli sizi bilmem; ama benim her seferinde gözümün önüne geleni betimliyor. Atamız üniformalar içinde ve atının üzerinde. İşaret parmağıyla arkasındaki orduya emrediyor:
''Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!''

Oysa bu emir, altında ''Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi Başkumandan Mustafa Kemal'' imzasıyla ''yazılı'' olarak verilmiş. Mustafa Kemal Paşa, emri Uşak yakınlarında, Garp Cephesi Kumandanı İsmet (İnönü), Kurmay Başkanı Asım (General Asım Gündüz) ve karargâh subaylarından Şükrü Ali Bey'le birlikte gölgesinde oturduğu (bugün koruma altında olan) bir meşe ağacının altında vermiş. Mustafa Kemal Paşa’nın Şükrü Ali Bey’e yazdırdığı ve “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!” sözleri ile bitirerek imzaladığı bu tarihî emir sahra telefonlarıyla derhal birliklere iletilmiş. Yanda görülen yazılı emrin tam metnini dilerseniz nette bulup okuyabilirsiniz.

Peki,''Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!'' komutasına rağmen Türk Ordusu neden Ege'ye gitmişti? Harp akademisi mezunu araştırmacı yazar İbrahim Artuç, bunun nedenini ''Yeniden Doğuş/Türk Kurtuluş Savaşı'' adlı kitabında şöyle açıklıyor:
''Yunanlılar Akdeniz'in bu kısmına 'Ege Denizi' adını takmışlar, bölgedeki Yunan egemenliğini ve haklarını belirtmek maksadıyla ısrarla 'Ege Denizi' deyimini kullanmaya başlamışlardı. Mustafa Kemal Paşa özellikle bu adı kabul etmediğini belirtmek için 'Akdeniz' deyimini kullanmıştı.''
Sözün özü:
Bu komutadan sonra o devirde ''Akdeniz'' denen Ege’ye doğru ilerleyen ordularımız kaçmakta olan Yunan Ordusunu darmadağın etmiş ve zafer ''9 Eylül İzmir’in Kurtuluşu'' ile noktalanmıştı.

Konuyla ilgili birkaç hafta önce öğrendiğim son derece hoş ve şaşırtıcı bir örnek var. Buraya eklemeden olmaz.

İlk duyduğumda inanamamıştım. Ancak Google Maps'ten bizzat aradığımda işte böyle teyit ettim.
Anıtkabir'in bulunduğu ANITTEPE...
Aslanlıyol'un tam karşısında bulunan Akdeniz Caddesi'ne bakın! Hemen paralelinde Ata Sokak...
Ve o kısma açılan diğer sokakların adları...
“Ordular”, “İlk”, “Hedef”, “İleri”...
Ortada Atamız, Akdeniz'i işaret ediyor!

Evet, Anıtkabir’in bu bölümünde bulunan cadde ve sokak adları birleştiğinde
Atamızın Büyük Taarruz’un başında verdiği o komut:
''Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!'' ortaya çıkıyor.
Ne kadar anlamlı, ne kadar etkileyici...