Ramazan Pidesi Neden Sadece Ramazan Ayında Çıkar?

''Dünyada en çok ekmek tüketen ülke'' olarak isim yapmamız boşuna değil. Biz Türkler ekmeksiz sofraya oturamıyoruz. Bu yüzden ekmek konusunda da tarihi yüzyıllar öncesine dayanan esaslı bir kültürümüz var.
Göçebe olarak yaşadıkları dönemlerde atalarımızın sofralarında lavaş, yufka, şepit, bazlama, gözleme, sinçü, biskeç ve pide benzeri ekmek türleri varmış. Anadolu'ya gelip yerleşik kültüre geçtiklerinde ise farklı türlerde ekmek üretmeye başlamışlar. Evliya Çelebi, Seyahatname'sinde francala ekmekten bahsetmiş mesela. En iyi francalanın Galata ve Tophane fırınlarında yapıldığını yazmış. Sarayın ekmek ve pideleri ise Topkapı Sarayı'nın has fırın adlı bölümünde pişiyormuş.

İsmi bir tür ekmek olan faduladan gelen ve pek çok çeşidi olan pide kültürüne geçiş 15 ve 16. yüzyılda başlamış. Türk ve Ortadoğu mutfağında yaygın. Bizdeki geleneksel pideye en çok benzeyen Araplara ve Hindulara özgü pita adlı ince, küçük pideler. Bir de Ermenistan'da yaygın olan ve sözcük olarak ''elle çekilen'' anlamına gelen matnakaş var. Susam kullanılmayışı dışında neredeyse bizdeki pidenin aynısı. Kimin kimden kopya çektiği belli aslında.

Bir toplumun birlik ve beraberliğinin temel direği manevi değerlere ait sembollerin yaşatılıp gelecek nesillere aktarılmasının önemi büyüktür.
Ramazan pidesinin adı üzerinde; Ramazana özel, Ramazanın vazgeçilmezi demek. Manevi duyguların tavan yaptığı iftar saatlerinde yayılan buram buram mis kokular demek. Fırınların önlerinde uzayan kuyruklarda geçmişe yolculuk, çocukluğunu aramak demek kimi zaman. En çok da Ramazanla gelen, Ramazanla sona eren demek. Oruç tutsun ya da tutmasın Ramazan ayını sırf pide yiyebilmek için dört gözle bekleyenler var, bilirsiniz. Bu kadar sevilen ve rağbet gören bir şey neden fırınlarda sadece Ramazan ayında çıkar, onun dışında her zaman bulunmaz, hiç düşündünüz mü?

Çünkü bu ekmeğin yapımı kolay değil. Ve geçtiği aşamalar bir hayli meşakkatli. Bir kere her undan yapılamıyor. Gereken unun temini de her zaman mümkün değil. Öte yandan, kıvamı yumuşak bir hamur gerektiğinden işlenişi ve şekil alışı zor. Öyle ki, tezgaha yapışmasını önlemek için hamurun altına kepek kullanmak da gerekiyor.
Ayrıca şekil verildikten sonra raflarda bez üzerine dizilerek mayalanması da sağlanmalı.
Özetle; Ramazan pidesinin diğer ekmekler gibi seri şekilde imal edilebilmesi oldukça zor. Fırıncıların çoğunun sıcak ve taze yenmesi gereken Ramazan pidesini iftara yetiştirebilmek için geçici pide ustaları çalıştırdıklarını da eklersek yukarıdaki sorunun yanıtını bulmuş oluruz. Tabii bu arada Ramazan pidesi fiyatının normal ekmekten neden daha yüksek olduğu da ortaya çıkıyor...

Bu akşam fırınlar son pideleri çıkarıyor...

Ramazan arifesi demek, son akşam iftarda pide çıkmayacak, fırınlarda kuyruk olmayacak demek çünkü.
Böylece fırınlarda ve sofralarda ''her akşam Ramazan pidesi'' geleneği Ramazan ayı ile birlikte son bulmuş oluyor.

Evde istediğiniz kadar uğraşın. O lezzeti yakalamak mümkün değil. Benim yaptığıma benzeyen
poğaçamsı bir şey elde edersiniz ancak...

Bir kere hangimizin evinde taş fırın ve odun ateşi var?

Kimi fırınlar ara sıra pide çıkarmaya devam edecek. Ancak onlar da, unundan mı suyundan mı yoksa Ramazan
ayına özgü ulvi havadan mı bilinmez, asla Ramazan ayındakilere benzemiyor.
Yoksa bana mı öyle geliyor?

İyi bayramlar herkese...
(Matnakaş Görsel: Instagram)