2019/12/25

Heimlich Manevrası ile Hayat Kurtarmak

Yaklaşık 10 gündür aklımdan hiç çıkmayan bir konuyla haşır neşirim. Ve konuyla ilgili toplum olarak ne kadar zayıf kaldığımızın, belki kendimizin de içinde olduğu o inanılmaz vurdumduymazlığın şaşkınlığı içindeyim.
Denemesi bedava. Siz de benim gibi çevrenizdeki insanlara rastgele sorun bakalım. Nefes borusuna yabancı bir cisim kaçtığında ne yapılması gerektiğini kaç kişi biliyor?
Aldığınız sonucun vahametine inanamayacaksınız...

Konuyla ilgili sosyal medyada, özellikle doktorlardan gelen yoğun bir istek vardı: Bilgiyi elimizden geldiğince paylaşıp farkındalık yaratmak, merak uyandırmak. İnsanların durumun ciddiyetini anlamasını, en azından internetten video aratıp izlemelerini sağlamak. Unutmayın; hiçbirimizin garantisi yok. Hayatı tehlikeye giren çocuğunuz veya siz de olabilirsiniz.

Ankara'da okul kantininden satın aldığı şırınga şeklindeki sıvı çikolatayı yerken kapağı nefes borusuna kaçıp yaşamını yitiren 7 yaşındaki Mert'in hikâyesini aklından silebilen var mı?
Peki, çocuğun ölümünden önce güvenlik kamerasına yansıyan görüntülerini izlerken dayanabilen? Yüreğimiz yandı kavruldu adeta. Koridorlarda boğazını tutarak can havliyle koşturuşu, temizlik görevlisinin önlüğünü çekerek boğazını gösterişi... Yardım dilerken o an yere düşmesi özellikle. Ah çocuk! Kimse bilmedi, anlayamadı derdini. Bilinci kapalı, nefesi durma noktasında ambulansa konup acil servise yetiştirildiğinde ''Epilepsi nöbeti geçiriyor'' dendiğini öğrendik ardından. Doktorun bu yüzden yanlış tedavi uyguladığını.
Çocuğun boğulurken birileri yardım etsin diye çırpınışına dikkat ettiniz mi? Derdini sese, söze, diline döküp anlatamıyor oluşuna? Ölüme adım adım giderken ortamdaki o insanı kahreden cehalete? Baştan aşağı yanlışlarla dolu bir sistem! O okulda bırakın doktoru neden bir hemşire bile yok? İlk yardımdan anlayan herhangi biri yok! O güzel çocuk boğazına kaçan cisimden basit bir müdahaleyle daha okuldayken kurtarılabilecekken, bedelini çok acı bir biçimde canıyla ödedi.
Bunların hangi birine yanalım?

Kişi yalnızken Heimlich Manevrası uygulayabilir (Alt videoda)
Boğulma, yani nefes borusuna herhangi bir şey kaçma riskini artıran ve özel dikkat gerektiren faktörlere geçiyorum hemen.
Yaş: Ağzına boğulmaya neden olan nesneler koyma eğiliminde olan küçük yaşta çocuklar (bebekler) ile solunum yollarındaki kasları zayıflayan yaşlı insanlar risk grubunda.
Alkol: Alkol almanın öksürük refleksini azalttığı, bunun da solunum yolunu temizlemeyi zorlaştırması risk faktörü.
İlaç: Uyku getiren ilaçlar risk artırıyor.
Hastalıklar: Parkinson ve Alzheimer hastalıklarında nefes borusuna bir şey kaçma riski biraz daha yüksek.

Boğulma belirtileri neler?
Boğazını tutma (evrensel işaret)
Deride, özellikle yüz derisinde renk değişimi
(Kişi oksijensiz kaldığı için maviye dönüşüm)
Güçlü bir şekilde öksürememe
Konuşamama veya konuşmakta zorlanma
Nefes darlığı
Nefes alırken ıslık veya yüksek perdeli ses çıkarma


Heimlich Manevrası (Heimlich Maneuver)
Solunum yoluna kaçan yabancı cisim ile meydana gelen boğulmalarda hayat kurtaran ilk yardım yöntemi
Videonun 2. dakikasından itibaren ''kendi kendine ilk yardım yöntemi'' gösteriliyor.

Kişi yabancı cisim (yemek vs) nedenli boğulurken; öksüremiyor,konuşamıyor; ama henüz bilincini yitirmemiş ise bu manevra uygulanır. Bilinç kaybolmuş ya da bayılmışsa 112 aranmalıdır. Lütfen cismi elle çıkartmaya zorlamayın. Özellikle de kişinin sırtına sert şekilde vurup cismin çıkmasını istemek son derece sakıncalı, çünkü cismin daha da ileriye yol almasına neden oluyor (Bu hareket maalesef geçen cuma gecesi G.G. adlı skeç programında bilinçsizce yapılıp sözüm ona kişinin ağzından leblebi düşürüldü).

Nefes Borusuna Yabancı Cisim Kaçan Bebeğe Heimlich Manevrası Nasıl Uygulanır?

• Bebeğe Heimlich Manevrası esnasında sandalye imkânı varsa oturabilir ya da ayakta kalabilirsiniz.
• Bebek, ilk yardım uygulayacak kişinin kolu üzerine yüzü aşağı bakacak, kafası ayaklardan biraz aşağıda olacak şekilde yüzüstü yatırılır.
• Başparmak ve diğer parmakların yardımıyla bebeğin çenesi kavranarak öne doğru eğilir.
• Bebeğin baş-çene pozisyonu korunarak gövdesinden aşağıda bir pozisyonda tutulur.
• Elinizin topuğu, avucun iç kısmı bebeğin sırtına yerleştirilip, kürek kemiklerinin arasına 5 kez hafifçe vurulur.
• Bebek, başı elle kavranarak diğer kolun üzerine sırtüstü çevrilir.
• Yabancı cismin çıkıp çıkmadığına bakılır. Çıkmadıysa bir sonraki adıma geçilir.
• Bebeğin boynunu ve başını desteklediğinizden emin olup, yine bebeğin başı gövdesinden aşağıda olacak şekilde sırtüstü tutulur.
• 5 kez iki parmakla göğüs kemiğinin alt kısmına karın basısı uygulanır.
• Parmaklarınızı bebeğin göğüs kemiğinin alt yarısına yerleştirdiğinizden emin olun. Yabancı cismin ağzından çıktığını görür görmez göğüse baskı vermeyi bırakın. Aksi takdirde nesne bebeğin ağzından çıkana kadar tüm adımları tekrarlayın.
• 112'yi arayıp acil servisten tıbbi yardım istemeyi unutmayın.
* * *

Nefes borusuna yemek kaçan arkadaşını uyguladığı Heimlich ilk yardım hamlesiyle boğulmaktan kurtaran genç.