2017/10/23

Homeros - İLYADA

Eski Yunan dönemini "rivayetlere göre" değil de doğru bir kaynaktan öğrenmek ve kavramak adına başvurulacak temel bir eser, eşsiz bir kaynak. Yüzyıllar öncesinden günümüze uzanabilmiş esaslı bir klasik. Mitolojiye, özellikle Yunan mitolojisine ilgi duyanların heyecanla okuyup sihirli bir atmosfere geçiş yapacağı, boyut değiştireceği bir şaheser.

Dünya edebiyatının temel taşlarından biri olan İlyada'yı okumak sıra dışı gerçekten. Bir o kadar da heyecan verici. Manzum bir eser eşliğinde Olympos'ta tanrılar dünyasının tam ortasında kaptırmış gidiyorken, bir de bakmışsınız gerçek dünya insanlarıyla iç içe, nefes nefesesiniz.

MÖ IX. yüzyılda Sakız Adası'nda yaşadığı düşünülen Yunanistan'ın büyük şairi Homeros'un yazdığı iki eserden birincisi ''İlias Destanı'' (İliada). İkincisi ise Odysseos Destanı (Odysseia).

İlias Destanı'na bu adın verilmesi, olayların geçtiği bölgeye İlion (Truva) denilmesinden. Destan Yunanlılarla Troyalılar arasında geçen ve dokuz yıl süren savaşları konu edinse de, detaylı anlatılan kısım son 51 gün.

Destanın eski Yunanca aslı kafiye kullanılmadan ''heksametron'' (altı hece) denilen aruz veznine benzer bir vezinle yazılmış. Avrupa sanatında birçok bakımdan ana tema sayılıyor. Çünkü şiir, tiyatro, resim ve heykel, hatta müzik olmak üzere binlerce eserin konusu ya da motifleri ''İlias''tan seçilmiş. Homeros, İlyada'yı yazarken, yaşadığı dönemde herkesin bu öyküyü bildiğini düşünüp Truva kuşatmasını baştan sona anlatmıyor. Neredeyse bitmek üzere olan savaşın özellikle son dört gününü anlatan ve “Aşil’in Öfkesi” olarak bilinen kısım ağırlıkta.

Başlangıç için okumaya alışmanın biraz zorladığını itiraf etmeliyim. Ancak bu durum kısa sürüyor ve şaşırtıcı bir adaptasyon sağlanıyor. Hayranlık uyandıran betimlemelerin kitabı edebi açıdan oldukça değerli kıldığı kesin.
İlyada Destanı'nda okura kuşatması dokuz yıl süren Troya savaşının elli bir günü yansıtılıyor görünse de, içerikte askerlik, hekimlik, gemicilik, din ya da politika ile ilgili bilgiler de mevcut. Akhilleus’un küskünlüğüyle başlayan
destanda gelişme bölümü savaş içerikli. Patroklos ve Hektor’un ölümleri geliyor ardından.
Troyalıların hazırladığı cenaze töreni ile son buluyor.

Antik Yunan'da neredeyse kutsal bir kitap sayılan ve bahsettiği döneme
ışık tutan en gerçekçi eser olan İlyada mutlaka okunmalı.