Ay'ın Evrelerinde Kayboldum

"Göğe Bakalım" parolasıyla gökyüzüyle fazlasıyla haşır neşirim bu dönem. Son üç gündür farklı bir kararla hep aynı saatlerde fotoğraflamaya çalıştığım Ay, Hilal'den İlk Dördün'e, yani Yarım Ay'a dönüştü ve benim bunun üç gün süreceğinden hiç haberim yoktu. Tam bir sürprizdi. Hayatı boyunca buna hiç dikkat etmeden yaşayan yalnızca ben değilimdir herhalde. Dolunay'ın tam daire şeklinde parlak bir Ay olduğunu ve genellikle ayın 14'ü gibi ortaya çıktığını, hatta eskilerin, misal anneannemin güzel bir kız betimleyeceği zaman ''Ay'ın 14'ü gibi yüzü var'' dediğini bile biliyordum da bu döngünün sürecini, Ay evrelerinin kaç gün sürdüğünü neden hiç fark etmemiştim? İnsan etraflıca düşündüğünde ürperiyor aslında. Evrende kim bilir Ay'la, Güneş'le bağlantılı daha ne sırlar gizli ve biz bunların kaçını biliyoruz?

Hilal Haldeyken Üç Gün İçinde İlk Dördün'e Evrilen Ayın Aşamaları
Fotoğrafları akşam karanlığına doğru, 20.00 - 21.00 dolaylarında çektim. Birinci sıradaki fotoğraflar pazar, ikinci sıradakiler pazartesi ve üçüncü sıradaki üç fotoğraf dün, yani salı günü çekildi. Neden üç fotoğraf derseniz; İlk Dördün yani Yarım Ay gökyüzü henüz aydınlıkken beliriyormuş. Sebebini bilmeden sadece dikkatimi çektiği için fotoğraflamıştım.

Ay, konum olarak Güneş'in doğusunda kaldığı için Hilal evresinde. Ay, Dünya ve Güneş arasındaki açı 90°den küçük bu arada. Hilal evresi gözlem süresi kısa. Güneş battıktan sonra Batı ufku dolaylarında gözlemleniyor.

İlk Dördün
Ay'ın Güneş'e açısal uzaklığının 90°, yani yarım daire şeklinde (D) olduğu andaki görünüşü demek oluyor. Yeni Ay evresinden toplam bir hafta sonra görünüyor. Hilal'den ise 2 gün sonra.
İkinci ana Ay evresi olan İlk Dördün Ay’ın Dünya çevresindeki yörüngesinin ilk çeyreğine ulaştığı an. Durum, aynı zamanda Ay yüzeyinin yarısını görebilmek demek olduğundan Yarım Ay diye adlandırılıyor. Ay'ın sol ya da sağ, hangi yarısının parladığını görmek birtakım etkenlere bağlı ki, bunların en başında bulunduğunuz konum var.

Yarım Ay, yani İlk Dördün görüldüğü üzere gün ortasında yükseliyor ve genelde gece yarısı kayboluyor. Ben de gece ilerleyen saatte göremedim zaten. Yine de İlk Dördün'ün gökyüzünde geceleyin görülme oranı Son Dördün'den daha yüksek. Bakın benim gördüğüm Yarım Ay'da yani İlk Dördün'de Ay'ın sağ yarısı parlıyor. Demek ki sol yanı parladığında da Son Dördün'ü görmüş olacağız. Son Dördün Ay'da İlk Dördün Ay’ın diğer yarısı olan Ay'ın çok daha aydınlık olduğu gerçeği biliniyor. O halde benim gördüğüm İlk Dördün daha az parlayanmış. Hava düzgün olursa ona da bir dikkat edip teyit edeyim bakalım. Son Dördün günü gelince Ay gecenin yarısında yükselip günün ortasında ayarını buluyormuş. Dünyamızın kuzeyinde yer alan bölgelerde Son Dördün'ün sol yarısı, güneyinde yer alan bölgelerde ise sağ yarısı aydınlanmaktaymış. Ekvator bölgesinde ise, alt kısım Ay'ın doğuşundan sonra, üst kısım ay ışığında parlak olmaktaymış.

Ne kadar ilginç değil mi? Pandemi dönemi diye envai çeşit işle devir daim yapmaktan bıkkınlık var ne de olsa. En iyisi ben geceleyin gökyüzünde kaybolmaya, daha doğrusu aklımı karıştırmaya devam edeyim...