Semazen ile gezegen sözcüklerinin hem fonetik hem anlam olarak birbirlerine ne çok benzediğini hiç düşündünüz mü?
Konumuz elbette ki koreografisi Mevlâna tarafından geliştirilen ve yeryüzündeki en mistik dans olarak kabul gören sema ayini.
Ney, rebab, kudüm, bendir, halile gibi çalgılar eşliğinde kolların yavaş yavaş göğüs hizasına kaldırılıp sağ elin avucunu yukarıya yani gökyüzüne, sol elin avucunu aşağı yani yeryüzüne çevirerek ''Hakk’tan aldığımı halka veririm'' anlamında yapılan mistik bir dans ya da ayin de diyebiliriz.
Dans esnasında semazenin başı 23-25 derece sağa eğiktir. Dünya ekseninin de aynı derecede eğik olması inanılmazdır. Bu sayede vücut dengesini sağlayan iç kulak kanalları eşit miktarda uyarıldığından semazenler dönüşleri esnasında baş dönmesi yaşamamaktadır. Ayrıca musiki eşliğinde dans edilmesi tam bir meditasyondur.
12. yüzyılda doğan Mevlâna’nın; dünyanın dönmesinin kabul edilişinden 400 yıl önce, dünyanın dönüşüne bu kadar benzeyen bir dönüş tarzı oluşturması ne kadar gizemli. ''Sema''nın anlamının ''gökyüzü'' olması tesadüf olabilir mi? Sema ayini yapanlara semazen denmesinin neredeyse gezegen ile eş anlamlı oluşu peki? Dünyanın döndüğünün bilinmediği bir dönemde semahane'nin dairesel oluşu, kainat’ı temsil edişi, hepsi, her şey...
Giysiler ve anlamları ona keza. Beyaz renkli tennure (semazen elbisesi) saflığı ve nefse ait kefeni, sikke (dervişin başına taktığı keçeden yapılmış uzun ve bal rengi başlık) nefsin mezar taşı ile tevhidi (Allah'ın varlığı ve tek oluşu), siyah hırka nefsi ve kabri sembolize ediyor.
Sikkenin kulakları kapaması da dünyadaki seslerin duyulmayıp Allah’a olan yolculuğun başladığının ifadesi...
''Cumartesiden Kalanlar'' başlıklı yazımda Ermeni mahallesinden bahsetmiştim hani. Manfred Osman Korfmann Kütüphanesi'ni ararken kilisenin önünden geçmiştim (Kütüphane, fotoğrafların sol tarafında bir kısmı görünen pembe bina bu arada). Fotoğraftaki eski kilisenin kapısında ÇOMÜ'ye ait bir tabela görmüş ve biraz araştırınca binanın eski Ermeni Kilisesi olduğunu, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Tasavvuf Topluluğu tarafından etkinlikler için kullanıldığını öğrenmiştim. Sema ayini yapıldığını da öğrenince en kısa zamanda orada olmak farz olmuştu.
Videoda, dansın son dakikalarına doğru dönme hızındaki artışa dikkat lütfen.
İyi seyirler...