Evde Şalgam Suyu Yapımı

TV kanallarına konuk edilen doktorların sağlıklı yaşam adına önerdikleri besinlerle yakından ilgilenir, genellikle uygular ve öğrendiklerimi zaman zaman yazı haline getiririm. Son dönem mor renkli sebze ve meyvelerin bağışıklık üzerindeki güçlü etkilerinden sıkça bahsedilir olunca, özellikle de mor gıdaların içeriklerindeki maddelerin kanser hücrelerini belirli oranda yok ettiğini, bu yiyecekleri tüketen kadınların kalp krizi riskinin çok düşük olduğunu, tüm bunların araştırmalarla kanıtlandığını öğrenince konuya yine kayıtsız kalamadım.
Öncelikle mor gıdaları bir hatırlayalım...
Mor havuç, mor lahana, mor karnabahar, patlıcan, mor incir, karadut, böğürtlen, vişne, anjelika eriği, mürdüm eriği, yaban mersini... Mevsim kış idi. Sağlık için sayısız yararları olan mor renkli sebze ve meyvelerin zirvesine oturtulan mor havuç (siyah havuç) ile doktorların antibiyotiksiz bir kış için etkili bir seçenek olarak da önerdiği şalgam suyu yapımına soyunmanın tam zamanıydı.
İtiraf etmeliyim ki, Güney illerimizde kebapların yanında yaygın olarak tüketilen geleneksel şalgam suyunu hayatında iki kez deneyimlemiş biri olarak pek beğendiğim söylenemezdi. İçtiğim ilk şalgam suyu marketlerde hazır şişe içinde satılanlardandı. Asla benim damak tadıma göre değildi. İki yudum aldıktan sonra devamını getirememiştim. İkincisini de bu yıl bir balık restoranında millet ayıla bayıla içiyor diye özenip zar zor bitirebilmiştim. Adana'ya henüz gidemedim; ama ev yapımı olanı kesinlikle bir şans daha vermeyi gerektirir diye düşündüm ve öğrendiğim onca bilgiden sonra evde şalgam suyu yapmaya karar verdim. 😊

Şalgam suyu, adı üzerinde, şalgam ile yapılıyordur, değil mi? Ancak ben şalgamın nasıl bir bitki (sebze) olduğunu bilmiyordum, ne komik!
"İçi beyaz değil de mor renkli olan kırmızı turp şalgamdır," diyen bir çoğunluk olduğu kadar, doğrusunun "kırmızı pancar" olduğunu söyleyenler ya da itiraz edenler birbirine karıştı çevremde. Bunu bilmeyen bir ben değilmişim ki. Pazarcılar bile karıştırıyor:) Şalgam? Turp? Pancar?
Hangisi? 🤔😉
Sebzeleri uzun süreli saklamak üzere yapılan laktik asit fermantasyonu ile ortaya çıkan şalgam suyu ''Turpgillerden'' bir bitki olan mor şalgam ile yapılıyor. Çukurova'ya, daha da doğrusu Adana'ya özgü bir içecek. Fakat patenti Tarsus'ta. "Şalgam bitkisi" ile "siyah havucun" cam bir kavanozun içine dilimlendikten sonra üzerine su dökülerek, tuz ve mayalamak üzere bir parça ekmek (yahut bulgur) ilave edilerek hazırlanıyor. Karışım, mayalanması için en az üç hafta bekletildikten sonra ekşime sağlanıyor ve şalgam suyu haline geliyor. Bir tür turşu diyebiliriz belki. Ancak, içeriğinde sirke, sarmısak, maydanoz, kişniş, vb ilaveler yok.

Şalgam suyu fermente bir içecek olmasının yanı sıra, yapımında kullandığımız siyah havucun bileşeninde kalp-damar hastalıkları, katarakt ve bağışıklık sistemi üzerinde önemli bir etkiye sahip olan β-karoten var. Kırmızı rengi, siyah havuçtaki antosiyanin pigmentleri veriyor. Antosiyaninler insan sağlığı açısından oldukça önemli bileşikler.

Şalgam suyu iştah açan ve 'zamanla' bağımlılık yaratan bir lezzet, bir efsane! Tüm özellikleriyle incelendiğinde adeta bir iksir!

Edindiğim bilgilere göre, şalgam suyunun acı olması isteniyorsa acı süs biberi turşusunun suyu kullanılıyor, ancak sonradan ilave edilmesi gerek. İlaveden sonra fazla bekletmemek gerekiyor ki şalgam suyumuz bozulmasın. O yüzden acıyı şalgamı içmeden hemen önce katmak uygun. Şalgamla beraber içindeki siyah havuçtan ikram edilmesi ise adetten. Şalgamla verilen siyah havuç "tane" olarak adlandırılıyor. Mayalanma sürecine de dahil olmuş bu siyah havuçlar, şalgam suyunun içinde duruyorlar. Peki ya şalgam dilimleri de yenebiliyor mu? Hiç tavsiye etmem :)

Şalgam suyunun Çukurova'da yaygın olarak tüketilmesinin en önemli sebebi olarak bölgenin hava şartlarının mayalanma için uygun olması gösteriliyor. Başka bir deyişle; mayalanmanın ideal şekilde gerçekleşmesi yalnızca Çukurova'ya özgü.

Şalgam suyunun fonksiyonel özelliklerinden bazıları efendim:
• İçerdiği bileşenlerle bünyede bulunan toksinlerin kolayca dışarı atılmasını sağlıyor. Bu işlem kanserle mücadele gücünü arttırıyor.
• Düzenli olarak tüketimi obezite sorununu gideriyor.
• Anemi hastalığına iyi geliyor.
• A–B–C vitamini içeriyor. Kalp, damar ve göz sağlığı için faydalı.
• B grubu vitaminleri içerdiği için sinir sistemini güçlendirip stresle mücadelede bünyeye yardımcı oluyor.
• Yüksek oranda C vitamini içerdiğinden solunum yolu hastalıklarına iyi geliyor. Göğsü yumuşatıyor, akciğer ve bronşları temizliyor.
• Kalp sağlığını koruyor. Felç ve inme riskini azaltıyor.


Sağlıkla ve huzurla kalmanız dileğiyle...