Matbahında çille-keş bir cân ikenKıldı sâhib-hücre Mevlâna beni (Tâhir)
Ben matbahında çile çeken bir can iken,
Hz. Mevlâna sonunda beni hücre sahibi eyledi.
I used to be a soul suffering in the matbah (kitchen),
Master Mevlana have finally granted me a cell.
Derviş; kelimeyi meydana getiren ''dal, râ, vav, ye, şın'' harflerinin sembolize ettiği, ''dünya, riyâ, varlık, yalan ve şehvet''ten kendini arındıran insandır.
Dervish is the one who cleanses himself from ''world, hyprocrisy, existence, liest and lust'' symbolized by the letters within the world dervish - ''dal, râ, vav, yeh, shin'' (in Persian).
Mevlevilikte bin bir günlük çile hizmetini tamamlayan dervişe ''dede'' unvanı verilerek bir hücre tahsis edilir. Hücreye yerleşen dedeye ''hücrenişîn'' ve ''hücregüzîn'' de denir. Nevniyâz adı verilen derviş, matbah merkezli ayakçılık, âbrîzcilik, şerbetçilik, bulaşıkçılık, pazarcılık, somatçılık, kandilcilik, süpürgecilik gibi on sekiz farklı hizmeti tamamladıktan sonra, kendisine hizmetinin bittiği ve hücreye çıkacağı bildirilir.
Nevniyâz o akşam abdestini alır, üzerindeki matbah tennûresini çıkarıp derviş elbisesini giyerek matbahta saka postuna oturur. Akşam yemeği matbahta yendikten sonra duâ edilerek on sekiz budaklı şamdan uyandırılır, tarikatçı dede veya aşçı dedenin çektiği gülbang ile hazırlanan odaya götürülür, böylece nevniyâz hücrenişîn olur.
Hücre sahibi derviş, odasına yerleşir yerleşmez ilk üç gün zarurî ihtiyaçlar haricinde hücreden, sonraki 18 gün de dergâhtan dışarı çıkmamak kaydıyla hücre çilesine girer. Meydancı dede, hücre çilesini tamamlayan yeni dervişi şeyhe götürür, sikkesini tekbirletir. Nevniyâz bundan sonra ''Mevlevî Dedesi''dir.
Dergâhta oturan dedeler, nevniyâzları manevi terbiyeleri yanında ruhen de olgunlaştırmak için ilgi ve kabiliyetlerine göre Mesnevî, şiir, musiki, hat ve tezhib alanlarında eğitmişlerdir.
Dergâhın son hücrenişîni Ankaralı Mehmet Dede'dir.
HUCRENISHIN
In Mevleviyeh, the dervish who completes his 1001 days of suffering is granted the tittle of ''dede'' and a cell.
The dede is also called ''hücrenishin'' or ''hücreguzin'' after moving in the cell. Those dervishes who are called nevniyaz are informed of being granted a cell after completing 18 different services such as running errands, shopping, lamp keeping, etc. At that night nevniyaz performs ablution, takes off his matbah tennure, wears dervish clothes and sits on the matbah skin rug. Having dined in matbah, prayers are performed, eighteen-armed girandola is lit, the nevniyaz brought to the chamber prepared with gülban made bye tarikatchi dede or aschi dede, so he becomes hücrenishin.
The dervish to whom a cell is granted undertakes cell suffering in which he does not leave the room except for basic needs for the first three days and the lodge for the following 18 days. Meydanci dede leads the new dervish who have completed his suffering to the sheikh so as to chant taqbir on his sikke (cap). From now on, nevniyaz will be a ''Mevlevi Dede''.
Dedes who live in the Lodge has trained nevniyazs on Masnavi, poetry, music, calligraphy and gilding along with providing a spiritual discipline for their moral development.
The last Hucrenishin of the Lodge is Mehmet Dede from Ankara.
Fotoğraflar: Zeugma
Kaynak: Mevlâna Müzesi