2019/02/27

Marteniçka (Martenitsa) Bileklikleri

Son birkaç yıldır fazlasıyla revaçta olan bileklikleri kadın-erkek birçoğumuz severek takıyoruz. O nedenle; bugün size tam da zamanı gelmişken marteniçka ya da "martenitsa"dan bahsetmek istedim.

Rivayet olunur ki mart ayı başında bileğine kırmızı-beyaz renklerden oluşan "marteniçka" adlı bilekliği takıp da dilek tutanların bahar geldiğinde dilekleri gerçek olur.
Baharın gelişi nedeniyle geleneksel Baba Marta (Marta Nine) günleri başlar çünkü. Çok eskilere dayanan Baba Marta şenliklerinin en büyük özelliği, olmazsa olmazı ise işte bu kırmızı-beyaz bileklikler. Ve elbette ki akabinde gelen dilekler...
Marteniçkayı dilerseniz leylek görene kadar, dilerseniz mart ayı boyunca takabiliyorsunuz. Sağlık ve gücü temsil eden kırmızı renkli ip ile uzun ömrü temsil eden beyaz ipin örülmesi ya da burgu haline getirilmesi ile yapılan ve "mart ipi" anlamına gelen bu bileklikler Balkan topluluklarında, özellikle Bulgaristan'da oldukça yaygın.
Bileklikteki beyaz rengin erkeği, kırmızı rengin kadını simgelediği söylenirken başka bir inanışa göre de beyaz renk "mutluluğu", kırmızı renk ise hayatı ve kanı simgeliyor.

İlk martenitsalar yalnızca bükülmüş kırmızı-beyaz ipliklerden yapılıp nazardan korunmak adına insanlara ve hayvanlara takılırken, bazı yörelerde kırmızı-beyaz bu iplere hastalıklardan korunmak için simge olarak altın ya da gümüş para bağlanırmış.
Kırmızı-beyaz iple yapılan martenitsalara zamanla top, püskül, insan gibi farklı şekiller verilmiş. Marteniçka tarihindeki en bilindik figürler ise tartışmasız "Pijo ve Penda" adındaki kırmızı-beyaz iplikten yapılmış bu kuklalar.

Gördüğünüz gibi ben marteniçkamı yaptım...😉
Birkaç tane daha yapıp hediye etmeyi düşünüyorum. Çünkü bu geleneğe göre dolu dolu mutluluk ve şans getiren marteniçka başkası tarafından hediye edilenmiş.

Başka bir rivayete göre ise baharın gelmesiyle birlikte bileklikler ya çıkarılıp bir taşın altına saklanıyor ya da tüm zorlukların suyla birlikte akıp gitmesi için suya atılıyor.

Evet, bu geleneğe göre; en fazla mutluluk ve şans getiren marteniçka, ''birisi tarafından hediye edilen''miş arkadaşlar.

Öyleyse; cuma günü takmak/hediye etmek üzere marteniçka(lar) hazırlamalı ve 1 Mart'ta
gönlümüzden geçen dilekler eşliğinde baharı karşılamalı.

Ha, bir de ''tüm insanlar adına'' evrene selâm durmalı!

🙋‍♀️💚🌱🌿🌾🌼🌸🥀🍀🙏

* * *

28 şubat akşamı yaptıklarım

* * *
EK

Marteniçka Zamanı adlı 2020 yazımı okumak isteyenler ''ŞURAYA'' tıklayabilirler.


(Pijo ve Penda Görsel: Pinterest)