27/02/2019

Marteniçka (Martenitsa) Bileklikleri

Son birkaç yıldır fazlasıyla revaçta olan bileklikleri kadın-erkek birçoğumuz severek takıyoruz. O nedenle; bugün size tam da zamanı gelmişken marteniçka ya da "martenitsa"dan bahsetmek istedim.

Rivayet olunur ki mart ayı başında bileğine kırmızı-beyaz renklerden oluşan "marteniçka" adlı bilekliği takıp da dilek tutanların bahar geldiğinde dilekleri gerçek olur.
Baharın gelişi nedeniyle geleneksel Baba Marta (Marta Nine) günleri başlar çünkü. Çok eskilere dayanan Baba Marta şenliklerinin en büyük özelliği, olmazsa olmazı ise işte bu kırmızı-beyaz bileklikler. Ve elbette ki akabinde gelen dilekler...
Marteniçkayı dilerseniz leylek görene kadar, dilerseniz mart ayı boyunca takabiliyorsunuz. Sağlık ve gücü temsil eden kırmızı renkli ip ile uzun ömrü temsil eden beyaz ipin örülmesi ya da burgu haline getirilmesi ile yapılan ve "mart ipi" anlamına gelen bu bileklikler Balkan topluluklarında, özellikle Bulgaristan'da oldukça yaygın.
Bileklikteki beyaz rengin erkeği, kırmızı rengin kadını simgelediği söylenirken başka bir inanışa göre de beyaz renk "mutluluğu", kırmızı renk ise hayatı ve kanı simgeliyor.

İlk martenitsalar yalnızca bükülmüş kırmızı-beyaz ipliklerden yapılıp nazardan korunmak adına insanlara ve hayvanlara takılırken, bazı yörelerde kırmızı-beyaz bu iplere hastalıklardan korunmak için simge olarak altın ya da gümüş para bağlanırmış.
Kırmızı-beyaz iple yapılan martenitsalara zamanla top, püskül, insan gibi farklı şekiller verilmiş. Marteniçka tarihindeki en bilindik figürler ise tartışmasız "Pijo ve Penda" adındaki kırmızı-beyaz iplikten yapılmış bu kuklalar.

Gördüğünüz gibi ben marteniçkamı yaptım...😉
Birkaç tane daha yapıp hediye etmeyi düşünüyorum. Çünkü bu geleneğe göre dolu dolu mutluluk ve şans getiren marteniçka başkası tarafından hediye edilenmiş.

Başka bir rivayete göre ise baharın gelmesiyle birlikte bileklikler ya çıkarılıp bir taşın altına saklanıyor ya da tüm zorlukların suyla birlikte akıp gitmesi için suya atılıyor.

Evet, bu geleneğe göre; en fazla mutluluk ve şans getiren marteniçka, ''birisi tarafından hediye edilen''miş arkadaşlar.

Öyleyse; cuma günü takmak/hediye etmek üzere marteniçka(lar) hazırlamalı ve 1 Mart'ta
gönlümüzden geçen dilekler eşliğinde baharı karşılamalı.

Ha, bir de ''tüm insanlar adına'' evrene selâm durmalı!

🙋‍♀️💚🌱🌿🌾🌼🌸🥀🍀🙏

* * *

28 şubat akşamı yaptıklarım

* * *
EK

Marteniçka Zamanı adlı 2020 yazımı okumak isteyenler ''ŞURAYA'' tıklayabilirler.


(Pijo ve Penda Görsel: Pinterest)

22 yorum:

  1. Rivayet güzel motive edici
    bileklikler daha güzel
    Bu bahar dünyanın en güzel baharı olsun...
    Kalemine saglik

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aynen. Hıdrellez'e benzeyen pozitiv ve motive edici bir eylem (etkinlik).
      Güzel dileğinizin gerçek olması dileğiyle teşekkürler, sevgiler..

      Sil
  2. Keske bana da biri hediye etse:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Biri senin için yaparsa etkisi çok güçlüymüş, işe bak. Aynı şeyi ben de düşündüm:)

      Sil
    2. Inanirmisin Derya'nin blogundan sevkle kendime ilk kez yapabildim.Ben hediye edebilirim ama bana hediye eden yok.Olsun,Derya paylastigi ile hediye etmis kadar oldu,cok mutluyum.Tum dileklerim gercek olsun.Mart bitince Mirabel'cigimin dallarina asacagim:)

      Sil
    3. Bugün TV'de izlemişler. Zahide Yetiş'e programda kadının biri hediye etmiş. "Bugün takılacak, leylek görünceye kadar çıkarılmayacak. Leylek gördüğünde çıkarıp meyve veren bir ağaç bulacaksın, dalına asacaksın" demiş. Aslında bizdeki Hıdrellez gibi değişik versiyonları var demek ki. Sadeca martın ilk günü takmak, mart ayı boyunca takmak, leylek görünce çıkarmak vb:) Seç, beğen. Önemli olan inanç. Ben bugün leylek görmek için çok bakındım; ama göremedim. 1 ay takmak uygun geldi bakalım. Ve bana da hediye edecek kimse yok, çünkü çevremde herkes benden öğrendi. Sağolsun Derya. Ne iyi etmişsin. Dileklerin en kısa zamanda gerçekleşmesi dileğiyle...

      Sil
  3. Merhaba, Değerli Blog Arkadaşım; İnsana Davet sitesinde "Blog Keşif Etkinliği ve Önemli Duyuru" başlıklı yazımızda size de yer verdik. Hemde önemli bir duyuru içeriyor... Bakmak isterseniz beklerim...Selam ve Dua ile...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merhaba Furkan kardeşim, sitenizi ziyaret edip önemli duyurunuzu okudum. Size şimdiden hayırlı teskereler diliyorum. Yolunuz açık olsun. Keşif etkinliğinde bloguma da yer verdiğiniz için teşekkür ediyorum.
      Selamlar, esenlikler...

      Sil
    2. Güzel dilekleriniz için ben teşekkür ederim :)

      Sil
  4. Bahar tadında bir yazı;masalar,destanlar nasıl ki toplumların gelişiminde,yerleşiminde katkı sağlamışlarsa,bu tür inançlar da ayrı umutları,ümitleri,yeşerecek tohumları hazır da tutmayı bilmişler;bahar gelmiş meğer bu yazıdan sonra daha iyi anladım;teşekkürler Zeugma..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bahar gelmiş benim de haberim yokmuş Güven Bey. Daha yeni kardan kıştan çıkmışken bugün otların arasında karahindibalara rastlamak şaşırttı beni. Böyle bir geleneğin varlığını yeni öğrendim ben de. Paylaşmaya karar verdim, çünkü her birimizin gerçekleşmesini istediğimiz dilekleri var. Öyle bir dönemden geçiyoruz ki umuda, inanca ihtiyacımız var.
      Evet, bahar gelmiş gerçekten de. Teşekkürler benden efendim :)

      Sil
    2. Ve dakika farkıyla bahara geçiş tarihi geldi yorumun üzerine :)

      Sil
    3. Zamanlama iteneği,içsel zamanın kavuşma hasreti:)) Ben ne diyorum;bahar konuşturuyor:)) Bir arkadaşım ısrarla edebi dünyadan uzak kalmak istiyor. Nice hokkabazlıklar yaptım kitap dünyasına girmesi adına;hep kaçtı:)) Fakat bu kaçış onda gizli bir aşk da doğurdu;edebiyata,felsefeye karşı. Kallavi bir laf etti mi "ben ne dedim şimdi? Felsefeye mi girdi bu söz?" Benim ki de o misal:)) Bahara bütün hayvanlar,bitkiler dört elle sarılıyor;bir tek canlı var,bahardan gittikçe uzaklaşıyor;insan,bilgin,ukala,cömert,cimri,kızgın,öfkeli insan...

      Sil
    4. Misal son cümleleriniz felsefeye girdi :)
      Bitkiler ve hayvanlar yüzyıllar boyunca neyseler o. Aynı döngü içinde çabalıyorlar. İnsanoğlunun elverdiği ölçüde tabii. İnsanoğlu hırs peşinde. Bilgiç, bencil, acımasız, çıkarcı, yok edici... Ve "çoğunlukla" doğa katili, betonsever... Terminatör!!!
      Oysa düşünecek olsalar bahar ne sihirli bir döngü, alınacak ne çok ders var. Aylarca kıpırdamadan bekleyen o kupkuru dalların çiçeklenişi, gökyüzünün pırıltılı bir maviye dönüşümü

      Sil
  5. Kırmızı-beyaz favori ikililerimden. Ne güzel bir gelenekmiş, yapmalı bencede
    hediye edelim birbirimize :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Güzel bir gelenek sahiden. Benim de favori ikilim sayılır. Motiflerimin çoğu kırmızı beyazdı. Bugün 4-5 bileklik daha yaptım. Aynı kentlerde olup birbiriyle tanışanlar hediyeleşse keşke:)

      Sil
    2. Evet ya böyle günlerde nasıl güzel olur, o topluluğu oluşturabilsek keşke :)

      Sil
    3. Süper olur! Ankara'da yaşayan epey blogger var. Birkaç kişi olsanız bile yeter. Bahar buluşması adı altında marteniçka etkinliği yaparsınız. Hem güzel bir gün geçirirsinizin hem de minik ve anlamlı hediyeleriniz olur:)

      Sil
  6. Harika! Bu akşam yapayım ben de hemen:) Cumartesi günü göreceklerim var, onlara da hediye edeyim. Teşekkürler. Ve dileklerin kabul olsun:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben de bu akşam biraz daha yaptım. Tek kat ipten daha ince yaptım, daha kibar oldu. Benim de arkadaş ve komşulardan vereceklerim var.
      Çok teşekkür ederim sevgili Sezer. Senin de hediye edeceklerinin de tüm dilekleri kabul olsun:)

      Sil
  7. Orkestramızda bulgar arkadaşlarımız hep hediye eder hep de takarlardı 1 martta. Sevgili Derya'da görünce yazıyı okumak istedim, başkası tarafından hediye edildiği takdirde etkili olması ayrı bir güzel..
    Dilerim güzel, sevgi dolu bir ay olur.
    Sevgilerimle
    Ezgi

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merhaba Ezgi. Sayenizde arkadaşlarınızın 1 martta, 1 günlüğüne taktıklarını öğrendim, teşekkür ederim. Güzel bir gelenek gerçekten. Hediye edildiğinde daha etkili olması da öyle.

      Marteniçkanın sizinle tanışma vesilemiz olması ne hoş. Harika sürprizlerle dolu, mutlu baharlara...
      Sevgilerimle

      Sil