Kral Suppililuima'ya ait bu devasa heykel Hatay ili Antakya-Reyhanlı karayolunun 20. kilometresinde, yolun sol tarafında yer alan Tayinat Höyüğün iç kale kapısı alanında bulunmuş. Heykelin sırtında bulunan Luvice hiyeroglif yazıt, heykelin Geç Hitit Patina/Unki krallığında büyük olasılıkla M.Ö. 9. yüzyılın başında Tayinat'ta (antik Kunulua) hüküm süren Kral Suppuliluima'ya ait olduğunu göstermiş. Suppuliluima'dan Güneydoğu Anadolu gezimizin ilk gününde ziyaret ettiğimiz Hatay yazımda bahsetmiştim. Hatay Mozaik Müzesi'ndeki devasa heykelinden de. Ancak, heykelin fotoğrafını da çekmiş olduğum sırt kısmındaki hiyeroglif yazısından ve açıklamasından (çevirisinden) bahsetmeyi unutmuşum ki önemli bir detaydı.
Luvice hiyeroglif yazıtın birebir çevirisi (Tıklayıp büyütün lütfen).
Evet, heykelin sırt kısmında yüksek kabartma olarak işlenmiş, Suppiluliuma’ya ait sefer ve başarıların kaydedildiği uzun Luvice hiyeroglif bir yazıt mevcut. Başka bir deyişle; Suppiluliuma'nın künyesi sırtında kayıtlı.
Günümüzden 3 bin yıl kadar öncesi.
(Heykel geç Hitit döneminin önemli anıtsal eserlerinden.)
Yaklaşık 1,5 metre yükseklikte olan, baş ve gövde kısmı (belinden yukarısı) hiç bozulmadan korunan figürün toplamda 3,5 – 4 metre uzunlukta olduğu tahmin ediliyor. Saçları ve sakalları bukleli. Kakma gözleri siyah - beyaz bazalt taşlardan yapılmış olan ve oldukça iyi korunan figürün her iki kolu dirseklerden öne doğru bükülü ve ikisinde de aslan başlı iki bileklik var. Sağ elinde bir mızrak, sol elinde buğday demeti tutarken halkı için hem savaşmayı hem üretmeyi şiar edindiği anlaşılıyor. Göğsünde ise yarım ay biçimindeki bir takı var.
Suppiluliuma (MÖ 1344 - MÖ 1322), ismi Hititçe olan ilk Hitit kralı. Suppi saf, luli ise kaynak. Suppiluliuma ''saf kaynaklı'' anlamında. Yakın Doğu tarihine damgasını vurmuş Hitit kralı, Hattuşaş’tan Kıbrıs’a, Karadeniz’den Suriye’ye kadar genişlettiği topraklarını azimle ve aşkla koruyup kollamış, kendini ülkesinin geleceğine adamış. Büyük Hitit İmparatorluğu onun yönetiminde en parlak dönemini yaşamış. Eski başkent Hattuşaş'ın savunmasını da güçlendirmiş.
Suppiluliuma...
3000 yaşında mağrur bir kral. Dört bir yandan saldırıya uğrayıp küçülen devletini yeniden toparlayıp Yakın Doğu'nun en büyük devleti durumuna getirmiş bir Anadolu Arslanı!
Depremden bir kaç ay önce gezmiştim ve görmüştüm Suppiluliuma'yı . Umarım zarar görmemiştir bu kocaman gözlü kral.
YanıtlaSilDepremi öğrendiğimizde ürpermiştik. Biz de 10 ay kadar önce gezmiştik o bölgeyi. Hatay Müzesi dünyanın en büyük mozaik müzesi biliyorsunuz. Çok şükür ki depremden zarar görmediğini öğrenmiştim.
SilHititleri seviyoruz, Hatay Müzesi'ni de ve Hatta Hatay'ı da... Ve asla unutmuyoruz çünkü hayatımızın enn güzel zamanlarını orada geçirdik, elbette içimizde bir yangın var ve sönmüyor. Bir de unutamayacağımız bir iz var bünyemizde, biz döndükten sonra depremde kaldığımız otel de büyük hasar almıştı, medyada çıkan fotoğraflara baktığımızda bir tek bizim oda ayaktaydı ve perdeleri balkon kapısından dışarı doğru uçuyordu. Yani kader mi desem, o esnada Hatay'dan henüz uzaklaşmamış ve otelde olsak bile biz yine kurtulmuş olacaktık sanki!
YanıtlaSilBen hep ''Neredeyse biz oradayken olacakmış deprem'' diye düşünürken sizinki epey iz bırakacak cinstenmiş sahiden. Odanızın perdeleri balkondan uçuşan görüntüleri ürpertiyle karışık bir ''acaba?'' bırakmış hiç silinmeyecek biçimde. İlahi bir mesaj gibi. Bence kurtulacaktınız, kurtulurdunuz. Ama'sız, fakat'sız, sanki'siz. Çok geçmiş olsun!
SilMerhabalar.
YanıtlaSilYazınızı okudum. Tarihi bilgileri, eski medeniyetler tarihini, arkeolojik kalıntılarını görmeyi okumayı severim. Kaleminize, emeğinize ve gönlünüze sağlıklar diler, teşekkür ederim. Kralın adını bir türlü doğru yazamadığım gibi okuyamadım da, zorlandım yani. Ama siz maşAllah, kralın isminden bahsederken, her seferinde hiç zorlanmadan yazmışsınız.
Selam ve saygılarımla.
Merhaba,
YanıtlaSilVakit ayırıp okuduğunuz için ben teşekkür ederim. Asırlar öncesi yaşamış bir kralın devasa heykelinin üst kısmı bulunuyor sadece. Kim bilir, belki de alt kısmının kaybına yine bir deprem sebep olmuştur. Keşke o da bulunsaydı Luvi dilinde yazılmış hiyeroglif yazıtın devamını okuyabilirlerdi. Kralın adı Hititçe, biraz zorlayıcı bir dil. Ben çok yazdığım için alıştım diyeyim; ama ben de yanlış yazmışım ilk zamanlar Şuppililuima demişim ki her yerde öyle yazıyor. Fakat Ş değil S imiş ilk harf. Yazıtın çevirisi açıklanırken hep S kullanıldığı görülüyor.
Selamlar, saygılar.