Yunt Dağı İnsanları

Haritalardan bilirsiniz. Yunt Dağları Batı Anadolu'da, Ege Bölgesi'nin kuzey kısmında bulunan ''kırık'' tipi bir dağ oluşumu. İzmir ve Manisa il sınırları içinde yer alıyor.

Yunt Dağı adını duyduğumda yalnızca dağlık bir bölge olduğunu zannederdim. Oysa burası antik çağlardan kalma bir yerleşim birimiymiş. Üstelik orada yaşayan bir yöre halkı mevcut. Ülkemizle ilgili bilmediğimiz ne çok şey var cidden.

Yunt Dağı, Helenistik dönemde Pergamon Krallığı egemenliği altındaki Pergamon'un 30 km güneydoğusundaki Aspordenos dağlık bölgesinin bugünkü adı. Yerel ismi Meter Aspordenon (yani Aspordenos Ana) olan Ana Tanrıça, bölge halkı için en önemli tanrıça.

Yunt Dağları üzerinde, Kınık'ın Karadağ yöresinde, Pergamon Krallığı'nın kurucusu Philetairos ve Pergamon'da din olgusu çok yaygın. Ana Tanrıça, Magna Mater büyük ve anıtsal bir tapınak yaptırmış. Tapınak 1079 metre yüksekliğe inşa edilmeden önce burası bölgenin tanrıçaya ait en önemli kutsal alanı. Kybele kültü için tipik, doğal bir kutsal alan.

Tanrıça, bölge halkı için bir hac merkezi niteliğindeki Mamurtkale’de anıtsal bir tapınak inşa ettiriyor ve burada tapınım görüyor. Ana Tanrıça’ya gösterilen ilginin yalnızca inanç veya saygıdan kaynaklanmadığı, bu önemli kültün aynı zamanda kendi politik güçlerini yaymak için bir araç olarak kullanıldığı da ortaya çıkmış.
20. yüzyıl başında Mamurtkale’de gerçekleştirilen kazı ve araştırmalar ve o dönemlere ait buluntular sağlamış bunu. Tapınak seviyesinin altında gün ışığına çıkan terrakottalardan (pişmiş toprak figürinler) bazıları en az M.Ö 5. ve 4.yüzyıla dayanıyor. Philetairos’un, tapınağı inşa ettirme amacının bu dağlık alanda yaşayan ve çeşitli etnik gruplardan oluşan bölge halkının ortak inancına gösterdiği saygı ve sempati kazanma çabası olduğu, tapınağın ve içindeki kült heykelin yönünün Pergamon’u görecek şekilde ayarlanmasının, bu alana Pergamon damgası vurma çabası olduğu söyleniyor.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından ''Dağlık Alanlardaki Yerleşimlerin Sosyal ve Ekonomik Durumlarının İyileştirilmesi ve Katılımcılığın Geliştirilmesi'' adı altında Yuntdağı Modeli adlı bir proje sayesinde öğrendim tüm bunları. TÜBİTAK tarafından desteklenen ve Celal Bayar Üniversitesi tarafından yürütülen ''Manisa ve Yunt Dağı Çevresinde Ekoloji Temelli Doğa Eğitimi'' projesi de etkinlikler arasında.

Evet, Yunt Dağı'nda yaşayan bölge halkı, sosyal ve ekonomik koşullarının iyileştirilmesi adına birtakım etkinlikler içinde. Keşke tarih, coğrafya ve kültürel değerler cenneti olan yurdumun her köşesi için böyle güzelliklere imza atılsa. Kendi insanımızı tüm değerleriyle tanısak, öğrensek, katkı sağlasak...

Geçtiğimiz yaz bir tesadüf sonucu rastladığım Yuntdağlılar Derneği tarafından düzenlenen 9. Yuntdağlılar Kültür ve Turizm Festivali etkinliklerinde yer alan bir gösteri ile bitireyim o halde.

Ülke sevgisi ile kalmanız dileğiyle...

Yunt Dağı Zeybeği