28/04/2021

''İnce Bir Nüans Farkı''

Dilimizde nüans diye ilginç bir sözcük var. Düşünürseniz, tek başına kullanıldığı o kadar nadir ki. Nedendir bilinmez, adeta bir kalıp haline gelmiş, her seferinde ''ince bir nüans farkı'' şeklinde kullanıyoruz. Bir söz öbeğinin içinde ve son derece hatalı biçimde...

“Nüans”ın anlamı nedir peki? 

Kelimenin kökeni Fransızcada "hassas renk ayrımı" anlamındaki nuance sözcüğüne dayanıyor (Dilimizdeki okunuşuyla ''nüans''). 

Sözcük Fransızcada "bulut" anlamındaki nue sözcüğünden türetilmiş. Bulutlarda gözlemlenen çok küçük ton kaymalarını ifade ediyor ve Latince aynı anlama gelen nubes sözcüğünden geliyor. 
Sözün özü; nüans dediğimizde tıpkı bulutlardakine benzeyen çok küçük (belli belirsiz) farkları kastettiğimizden “nüans farkı” demememiz gerekiyor. Çünkü “nüans” zaten “ince fark” anlamı içeriyor. 
 nüans: Aynı cinsten şeyler arasındaki ince, küçük fark, ayrımcık. 

''Nüans''ı tek başına kullanmak sıkıntılı özünde.  TDK tarafından ''nüans'' yerine ''çalar'' sözcüğü önerilmiş. Yeşile çalmak, maviye çalmak örneklerindeki anlamıyla. Örnek mi? 
 ''Yoksa hem vezin bozulur, hem de 'işit' ile 'dinle' arasındaki çalar (ince ayrım) kaybolur.'' 
 
Bu arada; Azerbaycan Türkçesinde de nüans yerine kullanılmakta olan sözcük ''çalar'' imiş.  
Var mı Türkçemiz gibisi? 

Geçen gün fraksiyon sözcüğünün Öz Türkçesi çıktı karşıma ve öyle hoşuma gitti ki. Hani siyasi kitaplarda çok geçer. Özellikle sol ideolojinin kendi içindeki bölünmelere verilen addır. 
 fraksiyon: Bölüngü, bölüntü 👌👏👏👏 

Kaynak: 
turkcenindirilisi.com
etimolojiturkce.com